Dạy con bắt đầu từ "hiếu thân tôn sư"

Đạo đức đến từ đâu? Đạo đức đến từ Kính (cung kính), đến từ Hiếu Thân, Hiếu Thân là đạo, Tôn Sư là đạo. Trẻ nhỏ đi học quan trọng nhất là phải học điều gì? Học yêu thương cha mẹ, học Kính thầy cô, từ đây mà bắt đầu làm, hai môn này học không tốt thì các môn khác quá khó! Giáo dục bị huỷ hoại, huỷ hoại ở chỗ bất kính. Sự huỷ hoại của giáo dục trường học, là ở chỗ Thầy cô không được cung kính.

Chúng tôi học tư thục từ tiểu học, tư thục là ở Từ Đường, ở trong Từ Đường dạy Tứ Thư Ngũ Kinh, Thầy giáo làm cho chúng tôi xem. Đích thân cha mẹ đưa con cái đến trước mặt giao cho Thầy giáo, khi thầy giáo dạy buổi đầu tiên, phụ huynh thực hiện tam quỳ cửu khấu thủ (ba lần quỳ chín lần khấu đầu) đối với thầy giáo. Thầy giáo của tôi đều là nhờ quỳ xuống đảnh lễ mà cầu được, tôi không có quan hệ với họ, cũng không có tiền, không đủ khả năng trả học phí. Tôi hiểu được điều gì? Tôi hiểu Hiếu thuận với Thầy giáo, đó là Thầy của tôi, khi tôi gặp họ rồi thì phải ba quỳ chín khấu đầu, tôi dựa vào điều này. Thầy giáo vừa nhìn thấy học sinh này ba quỳ chín khấu đầu để nhập môn, đặc biệt xem trọng giáo dục luân lý đạo đức, vì sao vậy? Bạn có thể tiếp nhận, bạn có thể tôn trọng, bạn biết học tập.

Hiện nay ở trường khó, quá khó, quá khó! Mấy khi nhìn thấy thầy giáo được sự cung kính của học sinh, của phụ huynh? Tuyệt đối không phải là thầy cô yêu cầu gì cả, mà chỉ là phương pháp. Phụ huynh học sinh, người lớn nhất trong nhà học sinh, người lớn dạy điều gì? Dạy luân lý đạo đức, gặp mặt thì gật gật đầu, không có ba quỳ chín khấu đầu nữa. Gật gật đầu, con cái của bạn không phục, coi thường thầy cô, đứa trẻ này có cách gì dạy, rất khó dạy. Mấy vị thầy này trong cuộc đời tôi đều là dập đầu đảnh lễ, xây dựng mối quan hệ này. Cho nên Tôn sư trọng đạo, từ chỗ này bắt đầu làm.

Đảnh lễ ba lễ đối với Thầy cô có ý nghĩa rất sâu, đây là cung kính đối với cha mẹ và Thầy cô, đây là cung kính đối với giáo huấn của cổ Thánh tiên Hiền. Những gì mà cổ Thánh Tiên Hiền thời xưa, tổ tiên xưa đã thiết lập, đã xây dựng, đến nay vẫn còn, không bị huỷ hoại. Nhưng ai biết được? Thầy cô biết, giảng rõ ràng, giảng minh bạch, làm cho học sinh xem. Bởi vì người xưa hiểu được một phần cung kính được một phần thành tựu, mười phần cung kính được mười phần thành tựu; không có cung kính, học cái hình thức, học trông rất giống, nhưng không đến được tận xương tuỷ. Nếu chân thật họ giác ngộ rồi, họ ở đó giáo hoá chúng sanh, hướng dẫn nhập môn là như vậy, nếu người đó ở bên cạnh mà đồng ý thì họ cũng đã học được rồi, một người truyền một người, một người truyền một người, trường học này có mười mấy người, hai mươi mấy người học được rồi. Lớp này có thầy cô, có học sinh, có trường học, có luân lý đạo đức. Hiện nay trong trường đã phủ nhận nó rồi, chỉ có hình thức, hình thức thì duy trì chẳng được mấy ngày, dụng ý quá sâu sắc.

– Cung kính chuyển ngữ từ bài giảng của Giáo sư Tịnh Không. Mã số: 32-058-075, giảng ngày 7/5/2020.