Niệm Phật thuộc về định thiện hay là tán thiện?

Trong Quán kinh, Định và Tán chỉ cho căn cơ chúng sanh. Ý nghĩa tầng cạn là, căn cơ định thiện có thể thực hành mười ba định quán, căn có tán thiện có thể thực hành tam phước cửu phẩm. Ý nghĩa tầng sâu hơn là, thông qua mười ba pháp quán, tam phước cửu phẩm, quay về với hạnh nhất hướng chuyên xưng.

Cho nên, bản thân nhất hướng chuyên xưng, ‘chẳng phải định chẳng phải tán, nhiếp định nhiếp tán, siêu định siêu tán’. Chúng ta niệm Phật, không thể dùng định thiện tu hành, cũng không thể dùng tán thiện tu hành. Bản nguyện xưng danh, có nhất định là định thiện không? Có nhất định là tán thiện không? Không phải.

‘Chẳng phải định chẳng phải tán’; ‘nhiếp định nhiếp tán’, nhiếp thọ căn cơ định thiện, cũng nhiếp thọ căn cơ tán thiện; ‘siêu định siêu tán’, siêu việt công năng định thiện, siêu việt công năng tán thiện.

Ví dụ như: Hành khách ngồi trên xe, hành khách có nam nữ già trẻ, xe có nam nữ già trẻ không? Căn cơ của định thiện, tán thiện là hành khách; niệm Nam Mô A Di Đà Phật, đây chính là xe. Chúng ta xưng danh, không thể nói là định hay là tán, nó là siêu việt.

Tất cả người thuộc căn cơ định thiện, tán thiện, đều có thể đến niệm Nam Mô A Di Đà Phật. Hành pháp niệm Phật siêu việt định thiện, tán thiện, giống như xe mà chúng ta đang ngồi siêu việt nam nữ già trẻ. Bởi vì nương nguyện vãng sanh, là đến nương dựa vào. Căn cơ định thiện có thể nương vào nguyện lực Phật, xưng danh hiệu Phật vãng sanh, căn cơ tán thiện cũng có thể nương vào nguyện lực Phật, xưng danh hiệu Phật vãng sanh. Thế nên, xưng danh hiệu Phật, nương vào nguyện lực Phật, siêu việt căn cơ chúng sanh. Đó là một pháp, dùng pháp này để nhiếp thọ chúng sanh, làm lợi ích chúng sanh, khiến chúng sanh nương vào xe, vãng sanh Tây phương. Giống như chiếc xe, hành khách nam hay nữ, già hay trẻ không bị phân biệt, hạn chế, mà có thể nhiếp thọ tất cả họ.

Câu danh hiệu này cũng như vậy, không thể coi đó là định thiện hoặc là tán thiện. Nếu coi là định thiện, tán thiện, khi chúng ta niệm Phật sẽ theo đuổi tâm cảnh, ‘chúng ta phải thiền định nhất tâm’, hay là ‘công đức thiện căn niệm Phật của chúng ta rất lớn’, như thế coi công năng siêu việt định tán của câu danh hiệu này thành định thiện, tán thiện, cùng chất liệu, giống như giảm giá, thì không phải tu hành tương ưng như thật được.

Bởi vậy, giáo lí từ định tán quay về với hạnh niệm Phật. Bản thân hạnh niệm Phật, là cao hơn, căn bản hơn nữa.

Pháp Sư Tịnh Tông – 淨宗法師 – Dharma Master Jingzong

Trích dịch từ Vãng sanh luận chú giảng kí