Xuân vĩnh hằng – HT Thượng Trí Hạ Quảng khai thị

Người có căn tu ở nơi thanh vắng, họ thích kinh hành, niệm Phật, hay tham thiền, đó chính là căn lành đã nối liền họ với Phật. Người có căn lành nhìn tượng Phật mà nghĩ đến Phật ở Tịch Quang chơn cảnh và chí thành lạy Phật; trong khi đối với người không có căn lành, bức tranh Phật, hay tượng Phật không gợi cho họ liên tưởng đến bậc thánh thiện trọn lành; họ không thể nghĩ được điều gì tốt đẹp cao xa hơn là những vật chất hữu hình trước mắt.Kinh Pháp hoa dạy rằng người có căn lành hay hạt giống Phật là đời trước đã từng gieo duyên với Phật, đã tu rồi, nên hiện đời giữa họ và Phật mới có được sự gắn bó vô hình một cách mật thiết. Người có căn lành, trong lòng họ tự muốn tu; thấy chùa, hay nhìn tượng Phật, hoặc ngắm cảnh hữu tình, tự nhiên có độ cảm sâu sắc. Những gì liên hệ đến việc tu đều tự động có sức thu hút người có căn tu. Riêng tôi, từ thuở ấu thơ, chỉ thấy hình Phật trên bao nhang mà trong lòng trỗi dậy sự thôi thúc mãnh liệt khiến tôi dễ dàng rời xa cha mẹ để đi tìm đạo. Từ Củ Chi đến Đức Hòa về Thủ Đức, dám đi bộ một mình thậm chí băng qua rừng mà không biết ngán sợ, trong khi mới 12 tuổi, cái tuổi mà bao đứa trẻ khác còn ham chơi và cần sự chiều chuộng của cha mẹ.

Từ căn lành mới có độ cảm sâu sắc về Phật, nghĩa là mối tương quan vô hình với Phật có sẵn thì mới hết lòng nghĩ đến Phật, Phật lực mới gia bị được. Không một lòng nghĩ đến Phật, làm thế nào Phật gia bị. Thật vậy, có người cầm quyển kinh là tự buồn ngủ lạ lùng. Đọc tiểu thuyết hay coi phim sáng đêm thì không biết buồn ngủ, hoặc cờ bạc thì không cần ăn ngủ, nhưng bắt đầu ngồi thiền là ngủ.

Thích tụng kinh, niệm Phật, ngồi thiền là có căn lành, nhưng căn lành còn nhỏ mà nghiệp nặng, nên bị nghiệp lôi kéo. Căn lành lớn, không có nghiệp, có thể tụng kinh, lạy Phật, tham thiền không biết chán; tất cả thú vui của cuộc đời không có sức thuyết phục họ. Họ không thích vì nghiệp ác bên trong không có. Người có nghiệp buồn khổ thì đọc tiểu thuyết hay nghe cải lương khóc than, họ cũng buồn, khóc theo; buồn, khóc mà lại thích vì đồng nghiệp, đồng cảm.

Đối với người xuất gia muốn tiến tu đạo nghiệp, nhân duyên, căn lành và phước đức là ba điều căn bản cần phải được xây dựng và phát triển liên tục trên bước đường tu.

Khi phát tâm tu, mỗi người có phước đức khác nhau, từ đó dẫn đến hoàn cảnh tu học, làm đạo đều khác nhau. Hoàn cảnh hiện tại tốt xấu, khó khăn hay dễ dàng đều do nghiệp quá khứ của từng người đã tạo. Cần ý thức điều này để khắc phục ác nghiệp và phát huy thiện nghiệp của mình mới tiến tu được. Nhìn kết quả của hiện đời phải chịu nhiều quả báo không lành, nên tự biết trong quá khứ ta đã tạo ba nghiệp thân, khẩu, ý chẳng tốt đẹp gì. Biết vậy, chúng ta nỗ lực sám hối, vượt khó, còn không biết mà cứ khởi tâm sân hận, buồn phiền, ganh tị thì còn đọa sâu thêm.

Riêng tôi, biết chấp nhận khởi điểm nghèo khó của mình, nhưng nhờ có nhân duyên và căn lành với Phật pháp, nên thăng hoa cuộc sống trong đạo pháp. Tôi tâm đắc lời Phật dạy trong kinh Pháp hoa về gã cùng tử tuy nghèo nhưng không sống hèn, không lệ thuộc người khác về cơm ăn, áo mặc, chỗ ở. Ý này trong kinh diễn tả là gã cùng tử làm việc cho ông trưởng giả, nhưng vẫn ở yên chỗ của mình.

Nếu nghèo mà thích làm sang thì càng làm nô lệ cho đời nhiều hơn, chẳng lợi ích gì. “An phận nghèo quy củ tu hành” là câu phương châm tu hành cho chính tôi. Biết sắp xếp cách tu hành trong hoàn cảnh nghèo, hạn chế tối đa việc tiêu dùng tốn kém, đến khi du học ở Nhật Bản, tôi vẫn giữ nếp sống này, không phải nhờ vả ai, mà còn tích lũy được tiền học bổng để giúp đỡ người gặp khó khăn.