Câu chuyện rất sâu sắc về cách để dừng lại đúng lúc của Mã Dung, một học giả nổi tiếng thời Đông Hán.
Khi đang định thực hiện việc viết ghi chú cho cuốn sách “Tả thị xuân thu”, Mã Dung biết được Cổ Quỳ và Trịnh Chúng đã từng làm việc này. Do vậy ông đã tìm đọc bản ghi chú của họ. Sau khi đọc lại cẩn thận, ông nhận thấy mình không thích hợp với việc viết ghi chú cho cuốn “Tả thị xuân thu” nữa. Ông nói: “Lời nhận xét của Cồ Quỳ quá sâu sắc nhưng tính bao quát còn yếu, còn Trịnh Chúng thì nhìn quá toàn diện nhưng lại không được thâm sâu. Nếu muốn viết một bản với nội dung uyên thâm và bao quát, trình độ cá nhân tôi không đủ, làm sao có thể vượt qua họ đây?”. Vậy là ông đã bỏ qua ý nghĩ muốn viết ghi chú cho cuốn sách “Tả thị xuân thu”. Sau này, Mã Dung đã chọn viết ghi chú cho hai cuốn sách “Tam truyện dị đồng thuyết” và “Hiếu kinh”. Kết quả là ông đã đạt được thành tựu nổi bật.
Từ nhỏ tới lớn, cho dù là cha mẹ hay thầy giáo cũng như thủ trưởng đơn vị công tác, họ đều thực hiện biện pháp giáo dục chúng ta là ân cần dạy bảo, khuyên chúng ta nên dám nghĩ dám làm, vượt qua khó khăn, không ngừng cố gắng. Lời dạy này quả không sai. Ý chí tiến thủ là bản lĩnh mà một người phải có để đạt được thành công. Tuy nhiên, liệu có phải chỉ cần có ý chí tiến thủ là đạt được thành công hay không?
Thật ra không phải. Biết dừng lại cũng là yếu tố quan trọng để một người đạt được thành công. Nếu như nói ý chí tiến thủ là một loại dũng khí mà người thành công cần phải có thì biết điểm dừng lại là một loại trí tuệ không thể thiếu để có thể đạt được thành công trọn vẹn. Hành động từ bỏ của Mã Dung cũng đòi hỏi ông không chỉ cần có dũng khí và sự sáng suốt mà còn cần đến trí tuệ và tầm nhìn xa.
Trong “Đạo Đức Kinh” của Lão Tử có câu: “Biết đủ không nhục, biết dừng không thua, có thể dài lâu”. Nếu biết nhìn thấy hậu quả của ham muốn thái quá thì sẽ biết kịp thời soi xét lại hành vi của chính mình. Có như vậy, một người thành công mới có thể đạt được sự thịnh vượng và hạnh phúc lâu dài. “Biết dừng lại” không phải là bảo người đó đứng yên một chỗ không muốn vươn lên mà là dạy người đó biết nhìn xa, thấy đường cùng thì dừng lại và tìm hướng đi mới, biết co biết duỗi, không cứng nhắc. Mã Dung vì biết dừng lại nên mới có tinh lực để làm việc khác có ý nghĩa hơn và đạt được thành công thuộc về chính mình.
Nhưng thật đáng tiếc, trong cuộc sống sinh hoạt, người hiểu được “biết dừng lại” không có nhiều.
Có một số người còn tranh giành với người khác, họ tưởng rằng bản thân đang làm một việc rất đúng đắn. Tuy nhiên, vì không biết buông tha, không hiểu được mọi việc đều nên có chừng có mực, họ đã khiến người khác thấy phản cảm. Một số người rất tài giỏi nhưng vì sự cao ngạo của bản thân mà khiến người khác đố kỵ, thù địch. Một số người thường khoe khoang sự giàu có của bản thân, kết quả là hành động này đã dẫn tới họa sát thân. Một số người siêng năng làm việc nhiều năm, tiết kiệm được không ít tiền bạc cùng kinh nghiệm nhưng lại mù quáng mở rộng kinh doanh khiến tiền bạc đội nón ra đi, không thu hồi lại được vốn gốc. Một số người nắm quyền hành trong tay nhưng lại không ước chế bản thân trước dụ dỗ của tiền bạc và sắc đẹp, dục vọng ngày một tăng, cuối cùng danh vọng mất hết và còn bị bắt bỏ tù.
Cách sống giàu tính sáng tạo của đời người không phải là chạy cật lực không ngừng nghỉ mà trên con đường ấy có đi có nghỉ. Công thành danh toại là vấn đề trọng yếu nhưng không nên bỏ gốc lấy ngọn, truy cầu quá mức một cái gì đó mà không để ý đến những khía cạnh khác của cuộc sống.
Nếu bạn hiểu được “biết dừng lại”, dành thời gian thức khuya để nghỉ ngơi thì có lẽ bệnh tật cũng không thể đến cướp đi sinh mệnh khi tuổi đời còn quá trẻ.
Nếu như hiểu được điểm dừng, không theo đuổi ước vọng vào nhà lầu xe hơi quá mức, dành thời gian nhiều hơn cho người thân thì gia đình sẽ không tan vỡ.
Nếu biết dừng lại, không theo đuổi đồng tiền quá mức mà quan tâm nhiều hơn đến bậc sinh thành thì cha mẹ cũng không phải mỗi ngày trông đợi con về.
Nếu như hiểu được biết dừng lại đối với danh lợi thì sẽ bình tĩnh hơn, thản nhiên đối với tiền hối lộ, như thế cũng không lo đến vấn đề được mất, mù quáng ganh đua làm việc phi pháp mà chịu cảnh tù đày.
Biết dừng lại là một loại trí tuệ. Một người có thể thành công, an toàn và hạnh phúc chỉ khi anh ta biết dừng lại khi làm mọi thứ.
Theo Secret China
San San biên dịch
dkn.tv
