Trong trường hợp nào thì gọi là tùy duyên?

Còn vị đồng tu này hỏi là anh có một vấn đề là anh thường gặp một số người học Phật, vừa mở miệng liền nói hết thảy đều tùy duyên, lời nói thì không sai nhưng vấn đề là trong trường hợp nào thì gọi là tùy duyên? Trong tình huống như thế nào thì không thể tùy duyên? Có người tham sân si rất nặng, đây có phải là cũng có thể tùy duyên? Đại khái là hỏi như vậy, bạn nêu ra vấn đề này rất hay. Nhà Phật thường nói, “từ bi làm gốc, phương tiện làm cửa”, phương tiện chính là tùy duyên. Bồ Tát Phổ Hiền đã dạy chúng ta, “hằng thuận chúng sanh tùy hỷ công đức”, đều là tùy duyên, tùy duyên phải có trí huệ, không thể tùy theo tình cảm, tùy thuận tình cảm thì đã đi ngược lại rồi. Cho nên nhà Phật có một câu nói, “từ bi đa họa hại, phương tiện xuất hạ lưu”. Nếu như từ bi phương tiện là tùy theo phiền não tập khí của chính mình thì nhất định là đọa lạc, vậy là sai lầm rồi, nhà Phật nói từ bi tùy duyên là trí huệ. Cho nên mấy ngày trước tôi đã giảng nói với mọi người đề tài “cách niệm Phật như thế nào”, đã nói với các vị đồng học Cát Lâm. Căn bản của Phật pháp là dụng tâm, dùng cái tâm như thế nào để hành từ bi, dùng cái tâm như thế nào để tùy duyên, việc này rất quan trọng. Chư Phật Bồ Tát dùng tâm chân thành, tâm thanh tịnh, tâm bình đẳng, tâm chánh giác, tâm từ bi để tùy duyên. Phổ Hiền Bồ Tát dạy chúng ta nhất định không phải là tình cảm, không phải là phiền não, bạn có thể phân biệt rõ ràng thì bạn liền hiểu được trong trường hợp nào thì có thể tùy duyên, trong trường hợp nào thì không thể tùy duyên. Mười nguyện Phổ Hiền đã dạy chúng ta “lễ kính” là tùy duyên, “bố thí cúng dường” là tùy duyên, nhưng “tán thán” thì không phải tùy duyên. Tán thán thì phải xem đức hạnh của con người này, là thiện thì chúng ta tán thán họ, là bất thiện thì chúng ta không tán thán họ, tuy không tán thán nhưng vẫn lễ kính. Cúng dường là cúng dường những gì cần thiết cho cuộc sống, họ không có cái ăn, không có cái mặc, chúng ta cúng dường y thực, đây gọi là tùy duyên, nhất định không có phân biệt chấp trước. Nếu như cúng dường tiền tài vậy thì phải xem họ dùng vào việc gì, nếu họ làm việc tốt thì có thể cúng dường, nếu họ làm việc xấu thì không thể cúng dường. Nếu họ đem tiền để đi hưởng thụ, ăn uống thì bạn cúng dường họ là giúp họ tạo tội nghiệp. Học Phật thì phải có trí huệ, không thể làm việc bằng tình cảm, điểm này chúng ta phải đặc biệt chú ý.