Bố thí có cung kính, bố thí có suy nghĩ, bố thí tự tay mình, bố thí đồ không quăng bỏ, bố thí có nghĩ đến tương lai.
Bố thí (Dāna) từ dā (cho, phát ra, phân phối). Dāna là hành động cụ thể của sự ban cho hay bố thí, nói chung, và đặc biệt là sự cúng dường cho chư tăng ni. Dāna có bản chất vô tham, có nghĩa là từ bỏ tâm dính mắc vào các thứ, từ của cải thế gian cho đến gia đình, đến nhân dạng hay ngay cả thân mạng vì lợi ích của chúng sinh khác. Dāna được ví như “một giọt nước chảy xuôi xuống lá sen, không dính mắc gì trên mặt lá.”
Dāna đứng đầu trong mười ba la mật (pāramī) vì là hạnh nguyện thông thường và dễ hành trì nhất cho tất cả mọi người.
Đối với Người kém mình và bằng mình gọi là Bố thí, trên mình gọi là cúng dường. ( Đối với Chư Tăng thì dùng từ Cúng Dường, không dùng Bố Thí)
Trong Tăng Chi Bộ Kinh, Chương Bốn Pháp, Phẩm Bậc Chân Nhân, Đức Phật gọi thế nào là Bậc Chân Nhân:
4. Và này các Tỷ Kheo, thế nào là bậc Chân nhân?
Ở đây, này các Tỷ Kheo, có người từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho, từ bỏ tà hạnh trong các dục, từ bỏ nói láo, từ bỏ đắm say rượu men, rượu nấu. Người này, này các Tỷ Kheo, được gọi là bậc Chân nhân.
5. Và này các Tỷ Kheo, thế nào là bậc Chân nhân còn hơn cả bậc Chân nhân?
Ở đây, này các Tỷ Kheo, có người tự mình từ bỏ sát sanh và khích lệ người khác từ bỏ sát sanh; tự mình từ bỏ lấy của không cho và khích lệ người khác từ bỏ lấy của không cho; tự mình từ bỏ tà hạnh trong các dục và khích lệ người từ bỏ khác tà hạnh trong các dục; tự mình từ bỏ nói láo và khích lệ người khác từ bỏ nói láo, tự mình từ bỏ đắm say rượu men, rượu nấu và khích lệ người khác từ bỏ đắm say rượu men, rượu nấu. Người này, này các Tỷ Kheo, được gọi là bậc Chân nhân còn hơn cả bậc Chân nhân.
THẾ NÀO LÀ BỐ THÍ KHÔNG XỨNG BẬC CHÂN NHÂN và BỐ THÍ XỨNG BẬC CHÂN NHÂN:
(VII) (147) Bố Thí Không Xứng Bậc Chân Nhân
1. – Có năm loại bố thí này, này các Tỷ Kheo, không xứng bậc Chân nhân. Thế nào là năm?
2. Bố thí không cung kính, bố thí không suy nghĩ, bố thí không tự tay mình, bố thí đồ quăng bỏ, bố thí không nghĩ đến tương lai.
Các pháp này, này các Tỷ Kheo, là năm loại bố thí không xứng bậc Chân nhân.
3. Năm loại bố thí này, này các Tỷ- kheo, là loại bố thí xứng bậc Chân nhân. Thế nào là năm?
4. Bố thí có cung kính, bố thí có suy nghĩ, bố thí tự tay mình, bố thí đồ không quăng bỏ, bố thí có nghĩ đến tương lai.
Các pháp này, này các Tỷ Kheo, là năm loại bố thí xứng bậc Chân nhân.
(VIII) (148) Bố Thí Xứng Bậc Chân Nhân
1. – Này các Tỷ Kheo, có năm loại bố thí này xứng bậc Chân nhân. Thế nào là năm?
2. Bố thí có lòng tin, bố thí có kính trọng, bố thí đúng thời, bố thí với tâm không gượng ép, bố thí không làm thương tổn mình và người.
Này các Tỷ Kheo, sau khi bố thí với lòng tin chỗ nào, chỗ nào, quả dị thục của sự bố thí ấy đem lại kết quả: Người ấy được giàu sang, đại phú, tài sản sung mãn, đẹp trai, dễ ngó, có thành tín và thành tựu dung sắc thì thắng như hoa sen.
Và này các Tỷ Kheo, sau khi bố thí có cung kính, chỗ nào, chỗ nào, quả dị thục của sự bố thí ấy đem lại kết quả: Người ấy được giàu sang, đại phú, tài sản sung mãn; và các con trai, các bà vợ, các người nô tỳ, các người đưa tin, các người làm công, những người ấy đều sẵn sàng vâng theo người ấy, họ lóng tai và phục vụ với tâm hiểu biết. Và này các Tỷ Kheo, sau khi bố thí đúng thời, chỗ nào, chỗ nào, quả dị thục của sự bố thí ấy đem lại kết quả:
Người ấy được giàu sang, đại phú, tài sản sung mãn; và các vật dụng đến với người ấy đúng thời và sung túc. Và này các Tỷ Kheo, sau khi bố thí với tâm không gượng ép, chỗ nào, chỗ nào, quả dị thục của sự bố thí ấy đem lại kết quả: Người ấy được giàu sang, đại phú, tài sản sung mãn, và hướng tâm thụ hưởng đầy đủ năm dục công đức.
Và này các Tỷ Kheo, sau khi bố thí không làm thương tổn mình và người,
chỗ nào, chỗ nào, quả dị thục của sự bố thí ấy đem lại kết quả: Người ấy được giàu sang, đại phú, tài sản sung mãn; và không một tai nạn nào từ đâu đến, đến với tài sản của người ấy, hoặc từ lửa, từ nước, từ vua, từ ăn trộm, từ các người thù địch hay từ các người thừa tự.
Này các Tỷ Kheo, có năm loại bố thí xứng bậc Chân nhân này
(TRÍCH Tăng Chi Bộ Kinh, Chương V Pháp XV. Phẩm Tikandaki)
