Ăn chay không chỉ là “đặc quyền, đặc lợi” của người Phật tử.
Ngày nay, người ta ăn chay vì thực sự đây là phong cách ăn uống mang đến nhiều tác dụng và lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe.
Vậy những tác dụng của việc ăn chay là gì? đi kèm với tác dụng thì ăn chay có tác hại gì không? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những lợi ích khi ăn chay.
I. Tác dụng của ăn chay
1. Ăn chay để có sức khỏe và tăng tuổi thọ
Một trong những lợi ích của việc ăn chay là tăng cường sức khỏe và tuổi thọ.
Một số thành kiến cho rằng thức ăn chay sẽ không thể nào bù đắp vào chỗ thiếu hụt chất protein cần thiết trong cơ thể của con người.
Một số người khác thì cho rằng chất protein thực vật không có tính cách tương đồng để thay thế chất protein động vật.
Vậy thì loài trâu, bò, ngựa, voi… đâu có ăn thịt mà vẫn có đầy đủ chất protein và luôn khỏe mạnh bình thường, thậm chí cơ thể còn to lớn hơn các động vật khác
Thực ra chất protein gồm có 22 amino acids, trong số đó chỉ có 8 loại là cần thiết cho nhu cầu của cơ thể con người và đều chứa đầy đủ trong các loại ngũ cốc và rau đậu.
Đôi khi số lượng còn nhiều hơn các thực phẩm bằng thịt đã chế biến nữa.
Lợi ích đầu tiên của việc ăn chay là: Sức khỏe
Một cuộc nghiên cứu Đại học Harvard cho kết quả rằng 100g thịt bò chứa 20g chất protein, 100g pho mát chứa 25g và 100g đậu nành chứa đến 34g chất protein…
Nếu được ăn uống đầy đủ thì chất lượng Amino acids trong cơ thể của họ đều gấp đôi nhu cầu cần thiết.
Ông T.Colin Campbell giám đốc cơ quan nghiên cứu của Cornell – China – Oxford đã tiết lộ rằng:
“Ăn ít chất béo theo như sự hướng dẫn của cơ quan sức khỏe và dinh dưỡng Hoa Kỳ cũng chưa chắc có thể phòng ngừa được các bệnh nan y.
Điều cần thiết là chúng ta phải ăn chay với những thức ăn thanh đạm nhưng không kém phần bổ dưỡng”.
2. Ăn chay giúp tâm tính hiền hòa, an vui
Ăn chay giúp bạn tâm tính hiền hòa, vui vẻ
Một trong những lợi ích của việc ăn chay là giúp tâm tính hiền hòa, an vui.
Rõ ràng, ngựa, voi, trâu bò và các động vật ăn rau quả khác đều hiền hòa và gần gũi hơn so với cọp, gấu, sói… Thậm chí, loài chó nhà được nhiều người yêu mến đôi khi cũng cắn lại chủ nó.
Quá trình sát sinh hoặc săn bắt cũng khiến con người và loài ăn thịt trở nên tàn bạo, hung tợn hơn.
Thịt và máu động vật cũng chứa nhiều chất kích thích hơn thảo mộc nên làm loài người và thú ăn thịt dễ bị kích động.
Ngược lại, người ăn chay với thức ăn chính là rau quả, ngũ cốc và trái cây thường có tâm tính hiền hòa hơn.
Việc tiêu thụ các thực phẩm từ thiên nhiên cũng khiến người trường chay có cảm giác thanh bình, an nhiên.
Hơn nữa, các loài động vật cũng như con người, đều biết đau, biết sợ cái chết.
Chúng cảm giác được giây phút sắp bị tàn sát nên có con la hét thất thanh, con thì khăng khăng không chịu bước đi, con thì bất lực mà rơi nước mắt.
Chúng ta đều cảm giác đau khi đứt tay, chảy máu, thế thì nỗi đau sẽ cùng cực như thế nào nếu bị cắt cổ, thọc tiết…
Do đó, việc ăn chay giúp con người thể hiện tình thương yêu muôn loài, gia tăng lòng bát át và vị tha. Từ đó tâm được yên vui và thoải mái.
3. Ăn chay để thế giới tốt đẹp hơn
Ăn chay giúp thế giới tốt đẹp hơn là một trong những lợi ích của việc ăn chay mà ít ai ngờ đến.
Ngày nay, ăn chay không còn là thói quen ăn uống đạm bạc của những bậc tu hành nữa.
Ăn chay đủ chất, khoa học đã trở thành một phong trào sống khỏe, an vui và đang được khuyến khích mạnh mẽ tại khắp nơi trên thế giới.
4. Ăn chay có tác dụng giảm cân
Giảm cân có thể được xem như là kết quả trực tiếp, một trong những lợi ích của việc ăn chay hoặc ăn thuần chay
Vì rằng những chế độ ăn này “có xu hướng giảm dung nạp các loại chất béo, và người ăn chay có có xu hướng ăn những khẩu phần nhiều chất béo không bão hòa đa hơn là chất béo bão hòa so với người không ăn chay.
Lợi ích hỗ trợ giảm cân của việc ăn chay cũng đã từng được chứng minh trong nhiều nghiên cứu khoa học, với những ghi nhận rằng khối lượng cơ thể của nhóm ăn chay luôn giảm nhiều hơn so với những người chọn các chế độ ăn khác.
5. Người ăn chay ít bị đau nửa đầu
Nhiều người bị bệnh đau nửa đầu đi khám bệnh và bác sĩ đã chỉ ra nguyên nhân do dùng các sản phẩm như: sô cô la, phô mai và rượu.
Tuy nhiên, một nhóm các nhà nghiên cứu vừa phát hiện ra rằng chế độ ăn kiêng từ thực vật và ít béo có thể mang lại lợi ích cho người bệnh.
Trong nghiên cứu này, 42 người bị bệnh đau nửa đầu được lựa chọn ngẫu nhiên để hoặc theo chế độ ăn chay, hoặc bổ sung giả dược trong vòng 26 tuần.
Kết quả ghi nhận được cho thấy những người theo chế độ ăn chay giảm đáng kể những cơn đau, cũng như trọng lượng cơ thể và mức cholesterol”.
6. Giảm huyết áp
Huyết áp của người ăn chay trường thường có khuynh hướng thấp hơn người ăn mặn và ít tăng huyết áp theo tuổi hơn.
Các nghiên cứu cho thấy: càng ăn nhiều thức ăn từ động vật, huyết áp càng có khuynh hướng tăng cao.
Tuy nhiên, cũng không nên bỏ qua các yếu tố về lối sống có ảnh hưởng tốt đến huyết áp.
Người ta còn thấy ở người ăn chay ít có ảnh hưởng đến huyết áp hơn là người ăn thịt.
7. Giảm nguy cơ bị ung thư
Thức ăn chay chứa nhiều chất xơ và acid béo hòa tan do vậy người ăn chay ít mắc bệnh và tử vong vì ung thư miệng họng, tiền liệt tuyến, nhất là đại tràng hơn người ăn mặn.
Chất xơ làm giảm sự thoái giáng acid mật sơ cấp thành thứ cấp – chất đã được chứng minh là gây ung thư đại tràng.
8. Giảm triệu chứng bệnh về xương và khớp
Lợi ích của việc ăn chay cho một số bệnh nhân viêm khớp dạng thấp là làm giảm hẳn triệu chứng bệnh về khớp.
Nhưng cần thận trọng vì ăn chay không đúng dễ gây teo cơ dinh dưỡng.
Đối với thoái hóa khớp, ăn chay không trị được bệnh, nhưng ăn chay trường có thể đóng vai trò trong việc phòng ngừa bệnh.
Người ăn chay cũng bị loãng xương như người ăn mặn, nhưng chế độ ăn không có thịt, nhiều estrogen thực vật và hoạt động thể lực nhiều là những yếu tố giúp phòng chống loãng xương.
9. Chế độ ăn thuần chay mang lại cho bạn làn da tuyệt vời
Người dân quần đảo Kitavan của Papua New Guinea có làn da đẹp không tì vết, được cho là nhờ chế độ ăn.
Người dân ở đây chủ yếu sống nhờ thực phẩm từ thực vật ít béo, không qua chế biến, thế nên các nhà khoa học tin rằng có mối tương quan giữa chế độ ăn với làn da không bị mụn của người dân ở đây.
Nghiên cứu cũng chứng minh rằng những sản phẩm từ sữa có thể dẫn đến mụn trứng cá, cũng như thực phẩm đóng hộp có liên quan đến chỉ số đường huyết cao
Thế nhưng chế độ ăn chay loại bỏ cả hai điều này và còn cải thiện làn da giúp da trắng sáng hơn. Đây chính là lợi ích của việc ăn chay được rất nhiều phụ nữ tin tưởng.
II. Tác hại của việc ăn chay không đúng cách
Bên cạnh những lợi ích của việc ăn chay thì nó cũng có mặt trái của mình. Nếu bạn ăn chay không đúng cách thì ngược lại nó sẽ mang đến những tác hại cho sức khỏe của bạn.
1. Ăn chay không đúng cách gây ra bệnh thiếu máu
Trong thức ăn có nguồn gốc động vật có nhiều vi chất dinh dưỡng như chất sắt tái tạo máu, kẽm, vitamin B12 và một số loại vitamin khác…
Tuy nhiên trong thức ăn có nguồn gốc thực vật, các loại chất này cũng có nhưng rất ít, nếu bạn ăn chay trong một thời gian dài sẽ gây ra tình trạng thiếu máu, cơ thể mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, phản ứng chậm.
Nếu bữa ăn chay của bạn quá đơn điệu, chỉ có riêng rau luộc chấm tương hoặc chấm muối, cháo hoặc cơm không với một chút muối không sẽ gây ra tình trạng thiếu máu trầm trọng.
Do đó, bữa ăn chay cần phong phú hơn, đa dạng hơn để tránh được căn bệnh này.
2. Ăn chay không đúng cách thiếu protein gây lão hóa, mất trí nhớ
Trong thực phẩm chay không có các loại protein quan trọng như collagen, axit amin, elastin, myosin, điều này sẽ làm cho da mặt bạn sạm đen, thiếu sức sống, thiếu sự đàn hồi và cơ bắp không còn săn chắc.
Ngoài ra, cơ thể thiếu protein là một trong những nguyên nhân gây ra các khối u đường tiêu hóa
Các thành phần dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của não bộ cần phải được cung cấp từ nguồn thực phẩm động vật, nếu không não bộ của bạn có thể bị lão hóa và mất trí nhớ.
3. Ăn chay không đúng cách gây béo phì
Nhiều người lầm tưởng rằng ăn chay sẽ mang lại một vóc dáng đẹp, không còn phải lo tới vấn đề cân nặng nhưng họ đã nhầm.
Nếu bạn là một người muốn chuyển qua ăn chay để giảm cân, bạn nên chú ý những loại thực phẩm chứa nhiều tinh bột, đường và các loại dầu thực vật
Bởi chúng sẽ kích thích vị giác, làm cho bạn ăn ngon miệng hơn và cân nặng vẫn tăng như thường đấy nhé.
4. Gây ra các bệnh tim mạch
Nếu ăn chay không đúng cách, cơ thể bạn sẽ thiếu trầm trọng vitamin B6, B12 gây thiếu máu hay hủy myelin sợi thần kinh, ngoài ra gây ứ đọng hymocysteine.
Axit hymocysteine là một trong những loại axit có khả năng phá vỡ các mạch máu, làm xơ vữa động mạch, bệnh tim và có thể bị đột quỵ bất cứ lúc nào.
5. Ăn chay quá sớm ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản
Thức ăn chay rất nghèo nàn về cholesterol, do đó mặc dù cholesterol gây ra các bệnh về tim mạch song chúng lại vô cùng quan trọng đối với trẻ nhỏ.
Nếu ăn chay quá sớm, cơ thể sẽ thiếu các hormone này, ảnh hưởng đến quá trình dậy thì của trẻ, chậm phát triển và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản, làm giảm ham muốn tình dục sau này
Do đó không nên cho trẻ ăn chay quá sớm để đảm bảo trẻ được phát triển bình thường.
III. Những ai không nên áp dụng chế độ ăn chay
1. Người dưới 18 tuổi
Người dưới 18 tuổi rất cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng như canxi, vitamin, khoáng chất, vi chất dinh dưỡng để tăng trưởng và phát triển chiều cao tối đa.
Nếu ăn chay có thể nguy hiểm cho sự tăng trưởng, không thể phát triển chiều cao.
2. Phụ nữ có thai và cho con bú không nên ăn chay
Phụ nữ mang thai và cho con bú ăn chay có thể gây thiếu máu do thiếu vitamin B12 (vitamin này chỉ có trong thịt và các thức ăn nguốc gốc động vật), thiếu sắt, kẽm, đồng…
Vì các vi chất này cũng chỉ có nhiều trong thức ăn nguồn gốc động vật.
Phụ nữ có thai ăn chay thường xuyên sẽ không tăng cân, sinh con nhẹ cân, sinh non hoặc suy dinh dưỡng bào thai.
Trong trường hợp tăng cân quá mức, thai phụ chỉ nên ăn chay bán phần hoặc ăn chay tương đối, và phải ăn theo chế độ của bác sĩ khuyến cáo.
Có như vậy mới đảm bảo sức khỏe của mẹ và bé.
3. Người gầy yếu, suy kiệt sức khỏe
Người gầy yếu, suy dinh dưỡng, thiếu máu cũng là những đối tượng không nên ăn chay.
4. Người mắc ung thư
Nếu người bệnh muốn chọn chế độ ăn chay, phải đảm bảo đây là một chế độ ăn chay lành mạnh, đa dạng, phong phú và cung cấp đầy đủ năng lượng.
Nếu người bệnh không được cung cấp đủ năng lượng sẽ dẫn đến gầy sút, suy kiệt, không đủ sức khoẻ để chống chọi với bệnh tật cũng như không đáp ứng được các phương thức điều trị ung thư đặc hiệu như phẫu thuật, xạ trị, hoá trị.
5. Nam giới dưới 60 tuổi
Trong thực đơn ăn chay, đậu tương chiếm phần không nhỏ do nó là thực phẩm cung cấp protein.
Nhưng đồng thời đậu tương có chứa nhiều hàm lượng oestrogen (nội tiết tố nữ), do đó nam giới không nên ăn quá nhiều đậu phụ hoặc các sản phẩm chế biến từ đậu tương như người ăn chay tuyệt đối.
6. Người mắc bệnh viêm loét dạ dày
Vì rau củ chứa nhiều gluten (Gluten là hỗn hợp gồm 2 protein là gliadin và glutenin có trong lúa mì, yến mạch và lúa mạch), không tốt cho những người bị bệnh loét dạ dày.
Chất này sẽ khiến người có bệnh viêm loét dạ dày có thể không hấp thu được dinh dưỡng đầy đủ từ một bữa ăn chay, gây nên tình trạng thiếu chất.
(nguồn; st)
