Ở Nam Xương có hai anh em sinh đôi, giống nhau như đúc, từ hình dạng cho đến giọng nói, nên ngay cả cha mẹ họ cũng khó phân biệt, phải dùng y phục khác biệt để nhận biết. Lớn lên lại cưới vợ cùng lúc, vào trường học cũng cùng lúc, cho đến những chuyện nên hư được mất của hai người, hầu như cũng đều tương tự như nhau.
Đến ngày hai người đi dự thi, lại cùng ở trọ chung một nhà. Có cô gái ở gần nhà ấy có ý trêu chọc người anh, anh ta liền cự tuyệt, lại răn nhắc người em phải đề phòng. Người em giả vờ vâng dạ, nhưng lại lén lút giả danh người anh đến gặp cô gái kia, lại có lời ước hẹn sau khi thi đỗ sẽ đến cưới.
Đến khi yết bảng, người anh đỗ, người em rớt. Cô gái kia không phân biệt được hai người, tưởng rằng người thi đỗ là người đã dan díu với mình nên trong lòng hết sức mừng vui, còn lo tiền đưa cho anh ta làm lộ phí đi đường về quê.
Mùa xuân năm sau, người anh lại thi đỗ tiếp tiến sĩ. Cô gái kia nghe tin mừng rỡ, lo chuẩn bị hành trang đợi người ấy đến cưới. Trông đợi hoài chẳng thấy tin tức gì, cuối cùng ôm hận mà chết.
Về sau, người anh được sống thọ, con cháu đều vinh hiển. Còn người em đã chết sớm lại không con nối dõi.
Lời bàn: Tướng mạng tốt xấu của con người đều do tâm thức trong đời trước tạo thành. Đời trước làm lành, ắt khi vào thai tự nhiên có đủ tướng tốt, lúc sinh ra đời cũng nhằm giờ tốt. Đời trước nếu làm ác, ắt kết quả đời này ngược lại. Chuyện tướng mạng tốt xấu vì thế không thể bác bỏ được. Tuy nhiên, tướng mạng tốt xấu khi đã sinh ra rồi thì cố định, nhưng tâm người lại không cố định. Cho nên những điều tai họa hay phước lành đều do tâm tạo ra chứ không do tướng mạng tạo ra. Chuyện tướng mạng tốt xấu vì thế không thể xem là tuyệt đối. Cứ xét như việc của hai anh em ở Nam Xương [tướng mạng giống nhau mà kết quả cuộc đời khác nhau] thì có thể hiểu ra được lẽ này.
Trích An Sĩ Toàn Thư – Khuyên Người Bỏ Sự Tham Dục
Nguyên tác Hán văn: Dục Hải Hồi Cuồng
Tác Giả: Chu An Sĩ
Việt dịch và chú giải: Nguyễn Minh Tiến
Ở Quan Hoài có Chàng Hồ Chương, một hôm say rượu, thấy nữ tỳ đang dọn dẹp trong phòng, Chương đem lòng đùa cợt, nữ tỳ biết là điều sỉ nhục nên cự tuyệt mà tìm đường thoát thân. Đêm hôm đó đương là cuối tháng giêng, vợ chồng Chương đang nằm ngủ. Đến canh tư, vợ Chương thấy một vị Thần mặt y phục màu đen, ngồi trên lưng ngựa với bộ mặt uy phong lẫm liệt, tay trái cầm một cuốn sổ, tay phải chỉ về chỗ vợ Chương, xong rồi cỡi ngựa bay ra ngoài. Vợ Chương hoảng sợ, bèn đánh thức Chương và đem chuyện thấy được thuật lại cho Chương hay. Chương biết đó Thần Táo Quân, mình nổi da gà, nhưng không dám cho vợ hay. Về sau Chương đem nữ tỳ gả cho nguời hàng xóm, mới nói với người vợ rằng: “Vị Thần em nằm mơ thấy chính là Táo Quân, vì lúc say rượu anh có lòng phi lễ con nữ tỳ nhà mình, không ngờ tối hôm đó Thần Táo Quân đến cảnh cáo. Cũng may cho anh, đêm hôm đó cô ta chạy thoát được, nếu không thì anh đã mang họa vào thân. Tuy chưa phạm đến danh tiết cô ta, nhưng anh không dám cho em hay là vì sợ em trách phạt cô ta, như thế tội anh lại càng nặng thêm. Nay hôn phối cho cô ta rồi, xem như đã làm được một việc thiện để chuộc lỗi cũ vậy”.
Trích Thái Thượng Cảm Ứng Thiên chú giải
